Choroby o podłożu hormonalnym prowadzą do zaburzeń w pracy układu hormonalneg. Mogą powodować zmniejsznie wydzielanie hormonów, mówimy wtedy o niedoczynności narządu dokrewnego, lub zwiększenie wydzielania hormonu – wtedy mówimy o nadczynności. Przyczyny zaburzeń hormonalnych są różne. Najczęściej przyczyny chorób hormonalnych to:

• wady wrodzone,
• chorób z autoagresji,
• nowotwory
• efekt uboczny stosowania leków.

Przysadka

Przysadka wydziela hormony tropowe, które działają na gruczoły dokrewne. Wydziela też hormon wzrostu, ma wpływ m. in. na wzrost komórek oraz reguluje gospodarkę białkowa i węglowodanową.
Zaburzeniami związanym z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu jest akromegalia lub gigantyzm przysadkowy.

Objawy nadczynności przysadki:
– nadmierny wzrost kośćca,
– cukrzyca
– insulinooporność
– przerost mięśni,
– powiększenie narządów wewnętrznych,
– nadmierne owłosienie.

Niedoczynność przysadki wiąże się ze zbyt niski poziom hormonu wzrostu, co powoduje karłowatość przysadkową, która objawia się bardzo niskim wzrostem oraz dysfunkcjami układu rozrodczego.

Tarczyca

Tarczyca wytwarza dwa hormony: tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3) Nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów tarczycy mogą prowadzić do określonych zaburzeń.

Niedoczynność tarczycy, czyli zbyt małe wydzielanie hormonów prowadzi do spowolnienia metabolizmu. Najczęściej spotykane objawy to:
– senność,
– brak energii,
– osłabienie intelektualne,
– nadmierna masa ciała,
– obrzęki,
– uczucie zimna.

Nadczynność tarczycy, czyli zbyt duże wydzielanie hormonów, większa metabolizm organizmu nawet o 60%. Objawy nadczynności to:
– uczucie głodu i zwiększony apetyt,
– spadek masy ciała,
– nerwowość,
– pobudzenie,
– chwiejność emocjonalna,
– uczucie gorąca.

Choroby związane z zaburzeniami pracy tarczycy:

Trzustka

Trzustka wydziela enzymy trawienne oraz hormony: insulinę i glukagon. Hormony te regulują poziom glukozy w organizmie.

Insulina jest wytwarzana pod wpływem wzrostu stężenia glukozy we krwi, a jej zadaniem jest transport glukozy do wątroby oraz obniżenie stężenia glukozy we krwi. Zbyt słabe wydzielanie insuliny lub jej całkowity brak to choroba, czyli cukrzyca.
Glukagon jest wydzielany przez trzustkę wtedy, gdy spada poziom glukozy we krwi. Glukagon stymuluje rozkład glikogenu (formy zapasowej glukozy) i w ten sposób utrzymuje stały poziom glukozy pomiędzy posiłkami i zapobiega tym samym hipoglikemii.

Nadnercza

Kora nadnerczy wytwarza hormony: aldosteron, kortyzol i androgeny. Rdzeń nadnerczy wytwarza hormony: adrenalinę oraz noradrenalinę.

Adrenalina i noradrenalina to hormony, które wspomagają organizm w sytuacjach zagrożenia. Z uwagi na to nazywane są hormonami walki. Działanie:
– przyśpieszają prace serca,
– rozszerzają naczynia krwionośne,
– podnoszą ciśnienie krwi
– przyspieszają metabolizm.

Aldosteron reguluje równowagę elektrolitową oraz gospodarkę wodną organizmu.

Kortyzol podobnie jak adrenalina wspomaga organizm w sytuacjach stresowych, wpływając na metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek oraz tłumiąc reakcje odpornościowe.

Androgeny kształtują tzw. drugorzędowe cechy płciowe i mogą być przekształcane do testosteronu i estradiolu. Androgeny zapoczątkowują proces dojrzewania. Od nich zależy też wygląd skóry – gdy ich stężenie we krwi jest odpowiednio wysokie, jest ona gładka i zdrowa. Androgeny oddziałują również na popęd seksualny, sprzyjają wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku kostnym, pozytywnie wpływają na gospodarkę wapniową organizmu. Dodają energii i siły do działania oraz zapewniają dobre samopoczucie

Przykładowe zaburzenia związane z hormonami nadnerczy to:

Choroba Cushinga – jest konsekwencją wysokiego poziomu glikokortykoidów; może wynikać z zaburzeń wydzielania przez przysadkę kortykotropiny lub guzów nadnerczy; objawami choroby są:
– przesunięcie tkanki tłuszczowej z dolnych części ciała w górną,
– obrzęk twarzy,
– zmniejszenie ilości tkanki podskórnej,
– podwyższony poziom glukozy we krwi.

Choroba Addisona– pojawia się w wyniku uszkodzenia nadnerczy oraz zmniejszenia wydzielania aldosteronu i kortyzolu; najczęstszą przyczyną tej choroby jest autoimmunologiczne uszkodzenie nadnerczy.

Zespół Conna – pojawia się w momencie zbyt wysokiego stężenia aldosteronu; jego przyczyną jest zwykle gruczolak nadnczy.